De etymologie ( Etymologie is het bestuderen van de herkomst van woorden uit een bepaalde taal. Men onderzoekt de basis van het woord en bekijkt zo hoe het is ontstaan en wat de precieze betekenis is. Dit wordt gedaan omdat ook woorden een geschiedenis hebben en door de jaren heen blijven veranderen.)
van Cabeceiras de Basto, hoewel (omstreden) controversieel, doet ons geloven dat de eerste mensen die de naam aan de regio gaven de Bastos waren (Bastulos of Bastianos) welke uit Andalusië afkomstig waren. Deze trokken door deze prachtige provincie tussen Douro en Minho en stichten een nederzetting Basto genaamd, deze was in de buurt van het klooster van Santa Senhorinha. (het jaar was 711. ) Vana 1200 schijnt er documentatie over de streek te zijn
Dan is er nog een legende “A Lenda do Basto”, die het verhaal verteld van een soldaat die de naam aan deze streek gaf .
Het was een Lusitaanse krijger Herminio van Romarigues , deze verdedigde het klooster tegen de Moren. (het klooster van San Miguel de Refojos) . Tot drie keer toe verdreef het zwaard van deze indrukwekkende krijger de moren , onder het uitroepen van tot hier in naam van St Miguel en niet verder ik vind het genoeg!! of het is genoeg!! (Até ali, por S. Miguel, até ali, basto eu!”) wist hij de moren te keren en uiteindelijk te verdrijven
Vereeuwigd door een standbeeld in Cabeceiras de Basto een grote eer, als erkenning voor zijn diensten aan de Koning Pelagius.
ref. Casa de Tempo, museum Cabeceiras de Basto